Duurzame eieren: Hoe beter voor de kip, hoe slechter voor het milieu?

Duurzame eieren
Scharrel, vrije uitloop of biologisch?

Scharrel/ vrije uitloop / biologisch. Van links naar rechts steeds duurzamer, zou je denken. Het Beter Leven Keurmerk van de dierenbescherming geeft hier de bekende sterren aan. De naam van het keurmerk zegt het al: het gaat over een beter leven voor de kip. Maar hoe zit het met de andere aspecten van duurzaamheid, bv het milieu?

De huidige keurmerken voor duurzame eieren zijn gericht op diervriendelijkheid. Het BLK keurmerk bevat geen andere duurzaamheids-eisen dan beter leven. Biologisch klinkt milieuvriendelijk, maar ook hier zijn de regels vooral gericht op diervriendelijkheid, behalve een paragraaf over kunstmest en bestrijdingsmiddelen voor o.a. het voer (Zie Skal).

Hoe beter voor de kip, hoe slechter voor het milieu.

De genoemde keurmerken zeggen dus weinig over het milieuaspect. Sterker nog: hoe meer vrije ruimte voor de kip, hoe slechter voor het milieu!

Deze tegenstrijdigheid betekent dat het oude kooi ei milieutechnisch het beste uit de bus komt!

In mijn vorige baan als R&D manager vond ik het frustrerend dat ik moest kiezen tussen diervriendelijke en milieuvriendelijke eieren. Kan dat niet anders?

Waarom is diervriendelijker vaak slechter voor het milieu?

Wanneer kippen meer ruimte krijgen en naar buiten kunnen heeft dit een negatief effect op het milieu:
– Kippen die meer bewegen en langer leven eten meer; voer maakt 70% van    de footprint. (Bewerken van het land, transport etc.) (Bron: WUR)
– Meer voer betekent meer mest
– Wanneer kippen buiten lopen is er meer uitstoot van fijnstof en                       broeikasgassen, deze kunnen niet opgevangen worden.

Vrije uitloop kippenEieren voor de consument: meer keuze

Wat me opvalt is dat er voor de consument innovaties in duurzame eieren geïntroduceerd worden als Rondeel en Kipster, die zowel dier- als milieuvriendelijker zijn. De leveranciers voor de levensmiddelenindustrie blijven echter achter. Daar wordt nog steeds het klassieke rijtje Verrijkte kooi/ Scharrel/ Vrije uitloop/ Biologisch gehanteerd. Is er geen vraag? Of geen aanbod?

Ik ben op onderzoek uitgegaan.

Ei-leveranciers: de levensmiddelenindustrie wil niet voor duurzame eieren betalen.

Op de websites zijn voor de industrie geen concepten te vinden naast het bekende rijtje.
Ik heb een leverancier binnen de verder vrij gesloten ei/ pluimvee-industrie gevonden om hier iets over te zeggen:
“Bij ons wordt continu gekeken naar hoe we het leven van de dieren beter kunnen maken” aldus de directeur verkoop /marketing.

Ook aan het milieu wordt gedacht, en dan wordt genoemd:
– Fijnstof en footprint terugdringen door modernere ventilatiesystemen
– Het sojadeel verlagen en vervangen door meer lokaal eiwithoudend voer als erwten
– Eigen geteelde granen inmengen in het voer

Over Rondeel: “Voor de industrie is een concept als Rondeel nog geen solide verdienmodel” .

Kortom; de levensmiddelenindustrie wil er niet voor betalen.

Rondeel en Kipster : beschikbaar voor de industrie is een kip-ei verhaal

Rondeel is niet persé het meest diervriendelijk, de kippen kunnen niet écht naar buiten, de stallen zijn overdekt. Maar om milieuvriendelijk te zijn is dat nodig: de CO2 en fijnstof kunnen zo opgevangen worden. Ook de mest komt zo niet in de vrije natuur terecht. Omdat er verder alles aan gedaan is het de dieren zo prettig mogelijk te maken, krijgt Rondeel toch 3 sterren van BKL.
Ze gebruiken natuurlijke ventilatie wat erg veel energie scheelt: de ventilatiesystemen in de reguliere pluimveehouderij gebruiken veel energie. En er wordt energie opgewekt via zonnepanelen.

Peter Koelewijn van Rondeel: “We zouden graag meer aan de industrie leveren, maar ze vinden onze eieren te duur.” Ook de capaciteit is een beperking: zolang er weinig vraag is, kunnen ze niet opschalen en grotere partijen beleveren. En gaat de prijs ook niet omlaag. Zo wordt het een kip-ei verhaal. De uitrol begint te lopen, met klanten als KLM en La Place.

Dat geldt zeker voor het concept van Kipster, dat nog een stuk verder gaat dan Rondeel. Waar Rondeel een verbetering is van het bestaande systeem, is Kipster helemaal van af de basis opnieuw opgezet. Zo worden kippen zoveel mogelijk met restafval gevoerd, haantjes worden niet als eendagskuiken ‘vernietigd’, maar opgefokt voor het vlees. De stallen zijn CO2 neutraal en door de zonnepanelen een netto leverancier van energie.

Voor de consument is Scharrel of Vrije uitloop duidelijk, Rondeel en Kipster hebben veel uit te leggen. In een consumentenproduct dat geheel of grotendeels uit ei bestaat is dit nog wel te doen. Voor de industrie waar ei slechts een klein onderdeel is van de receptuur, is dit een stuk lastiger.

Wat vindt de onafhankelijke expert ervan?

Ik heb Peter van Horne, Poultry Economist bij Wageningen Economic Research, onderdeel van WUR, gevraagd hoe hij ertegenaan kijkt.
“Bij de keurmerken wordt alleen gekeken naar de kip. De 3 p’s (people, planet, profit) waaronder ook voedselveiligheid worden vergeten.” aldus Van Horne. Er worden geen milieukeurmerken gebruikt, zoals b.v. het Milieukeur.
Van Horne: “De pluimvee-industrie verduurzaamt alleen als het moet van de overheid of van de klant. Ook de levensmiddelenindustrie werkt niet mee aan verduurzaming: ze knijpen de leveranciers uit tot de laatste cent, die gaan dan natuurlijk geen geld uitgeven aan verduurzaming”
Daarnaast is de pluimvee sector sterk internationaal georiënteerd. Veel andere Europese landen zijn helemaal niet geïnteresseerd in diervriendelijkere dan wel milieuvriendelijkere concepten.

Verrassend: Prijs blijkt voor de consument geen issue

Sinds de omschakeling van kooi naar scharrel met een prijsverhoging van 20 % is er geen ei minder verkocht. Ook bij de introductie van de nieuwe kip blijft de afzet gelijk. (Bron WUR/ GKK)

Oproep aan de levensmiddelenindustrie

Van Horne pleit voor meer duidelijkheid voor de consument, zodat die een keus kan maken: ga je voor de kip? Of ga je voor het milieu?

Ik pleit voor nieuwe concepten die met beide rekening houden. Mijn oproep aan de levensmiddelenindustrie: praat met uw leverancier! En stel naast eisen voor een plezieriger kippenleven ook eisen aan het milieu en andere duurzaamheidsaspecten. Wanneer daar veel vraag naar is, gaan de leveranciers er meer mee aan de slag en een grote vraag zal ook de extra kosten drukken. En voor de communicatie: Gebruik voor de verpakking naast het BKL logo het Milieukeur. Zo werken we samen aan een duurzamere food-sector.

Dit is een artikel van:
Foodimpct, voor een duurzamere food sector.